Caretta Caretta
Dünyada, tamamı uluslararası sözleşmelerle koruma altında olan 7 deniz kaplumbağası türü yaşamaktadır. Bu türlerden iki tanesi olan İribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ve Yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) Akdeniz’de yaşar ve Türkiye kumsallarını yuvalama alanı olarak kullanır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan ve korunması gereken canlılar listesinde yer alan bu sevimli deniz kaplumbağaları, yumurtalarını bırakmak için Dalyan'daki İztuzu Plajı'na geliyorlar. Yaşam alanlarının tahrip edilmesi, hedef dışı avlanma, denizlerdeki kirlilik ve iklim değişikliği sebebiyle Caretta caretta neslinin neredeyse sonunu getirmiş. Caretta caretta'ların boyları 115 ile 150 santim arasında değişiyor. Ağırlıkları ise 150 kiloyu bulabiliyor. Kabuğu pürüzlü koyu kahve renkte, karnı ise beyazımsı kirli sarı renktedir. Genellikle denizde bulunan kendilerinden küçük ve yavaş hareket eden canlıları yiyerek beslenirler. Caretta caretta'lar sürü davranışı olmayan üreme dönemi haricinde tekil yaşayan canlılardır. Ömürlerinin ortalama 70 yıl olduğu tahmin ediliyor. Normalde 2-3 yılda bir yumurta yapan Caretta caretta'lar filopatri adı verilen bir içgüdüyle yuvalamak için doğdukları kumsala döner ve yumurtalarını oraya bırakırlar. Yuvalamaya hazır olan bir anaç kaplumbağa bir sezonda 3-5 yuva yapabilir.
Güneş battıktan ve yüzey kumu serinledikten sonra karanlıkta kumsala çıkıp yumurtalarını bırakmak için içgüdüleriyle en iyi yeri bulurlar. Yaklaşık 50-60 cm derinlikte bir çukur kazıp ortalama 70 kadar yumurtayı oraya bırakırlar. Anaç kaplumbağalar yumurtlamayı tamamladıktan sonra doğal avcıları zarar vermesinler diye yuvasını güzelce kamufle eder. Yaklaşık 2 aylık kuluçka süresinin ardından tıpkı annelerinin yaptığı gibi yavrular da geceleri yuvadan çıkarak denize giderler. Yuvadan çıkan yavrular Ay’ın ve yıldızların deniz yüzeyinde oluşturduğu yansımaları takip ederek denize doğru giderler. Yuvalama kumsallarının kara tarafında daha güçlü bir yapay ışık kaynağı olması halinde denize gitmek yerine ters yöne giderler. Sıcaklık veya doğal avcılar gibi ciddi tehlikelere maruz kalırlar. İztuzu Plajı'nda kaplumbağaların yumurtlama dönemi Mayıs-Temmuz ayları arasındadır. Yavruların çıkışı Temmuz’da başlayıp Eylül ayı sonlarına kadar devam eder. Uzmanlara göre sağlıklı olarak doğan her bin yavrudan ancak birkaç tanesi yetişkinliğe ulaşıyor ve bu sayı kaplumbağaların neslini sürdürmesi için yeterli. İztuzu kumsalı bir Özel Çevre Koruma Bölgesi ve deniz kaplumbağalarının en önemli yuvalama alanlarından biri olduğu için tüm yıl boyunca akşam 20:00 – sabah 8:00 arası ziyarete ve kullanıma kapalıdır. Gündüz vakti isteyen herkes İztuzu kumsalına gelip bu özel ve güzel alanın keyfini çıkarabilir.
